“De vooroordelen over daklozen en migranten verdwijnen door samen te werken”
Abu komt in 2009 als vluchteling uit Niger aan in Brussel. De cultuurshock is groot. Hij ziet de angst- en vermijdingscultuur die heerst rond daklozen en wil ze doorbreken. Zo ontstaat het project ‘Cooking with Abu’. Mijean en Marc zijn mede-initiatiefnemers van Abu’s heerlijk initiatief op: een reeks ‘warme’ etentjes met en voor daklozen. Raak ging met hen in gesprek.
Er komt wel heel wat engagement kijken bij zo’n feestmaaltijd?
Marc: “Jawel, het gaat om telkens een 15-tal vrijwilligers die daklozen samenbrengen en hen een plek bieden waar hun stem gehoord wordt. Om de twee maanden bieden we mensen zonder (t)huis een feestmaal aan met verse ingrediënten. We bereiken tot 150 daklozen per maaltijd: vooral mannen, maar ook vrouwen en kinderen van over heel de wereld. De groep slaagt er telkens in om van de maaltijd één groot feest te maken, waarbij achteraf wordt gelachen en gedanst. Er gebeurt veel achter de schermen. We zoeken een zaal en vrijwilligers, stellen een menu samen, kopen ingrediënten, zetten de tafels, koken … Er komt heel wat organisatie bij kijken.”
Aan de basis van dit initiatief ligt Abu. Hoe leerden jullie elkaar kennen?
Mijean: “Abu zat twee jaar in het Klein Kasteeltje, tijdens zijn asielaanvraag. In Niger was hij een bekende atleet, maar hij mocht nooit het land verlaten. Toen hij voor de Olympische Spelen geselecteerd was, is hij bij het vertrek gevlucht hier in België aangekomen als vluchteling. Wij hebben elkaar leren kennen in de modewereld. Abu had zichzelf ingeschreven voor een modewedstrijd. Hij zat in de finale voor de mooiste ‘Brusselaar van Afrikaanse oorsprong’. Ik heb het niet zo voor dat soort competities, maar hij vroeg me of ik er toch naartoe wilde komen, wat ik na lang aandringen deed. Op die wedstrijd moest iedereen een sociaal project voorstellen. De meeste kandidaten kozen een project in Afrika voor beter onderwijs of om de lokale handel te versterken, maar Abu was getroffen door de vele daklozen die hier op straat leven. In Niger bestaat zo’n zichtbare dakloosheid niet, want daar delen de mensen veel sneller voeding, kledij … Met zijn initiatief won hij de wedstrijd.”
Hoe is vervolgens de samenwerking met jullie kwb-groep ‘kwb in kleur’ ontstaan?
Marc: “Abu zocht mensen om het project mee te steunen. Hij had al mensen aangesproken uit de Afrikaanse gemeenschappen en zijn moslimgemeenschap. Ik was lid van een nieuwe kwb-afdeling geworden en vroeg op mijn beurt steun aan de leden en andere vrijwilligers. We gingen samenzitten en hebben het project verder geconcretiseerd. Een growfunding werd opgezet om het initiatief ook op langere termijn verder te zetten. Uiteindelijk was er een samenspel van personen uit de (Noord-)Afrikaanse gemeenschappen, kwb, het gemeenschapscentrum Elzenhof en nog heel wat andere organisaties. Via ons initiatief vonden vrijwilligers die iets willen doen voor de gemeenschap elkaar. Samen koken is een laagdrempelig initiatief.”
Mijean: “Ik herkende de situatie van Abu, mijn moeder was ook een vluchtelinge. Wij woonden in Kisangani in Congo. Ze was een van de vijf vrouwen van mijn vader, maar werd door hem mishandeld. Op een nacht – ik was 3 jaar – zijn we naar België gevlucht. Wij kwamen aanvankelijk in Tongeren terecht. Wat Abu meemaakte, herkende ik ook in mijn situatie. Het delen en herverdelen spreekt me ook aan. We wilden met zo’n solidaire actie ook onze dankbaarheid uiten, omdat we zelf goed onthaald werden in ons nieuw vaderland.”
Hoe reageren de daklozen?
Mijean: “Een aantal van ons wisten hoe het was om op straat te leven. We voelden elkaar aan in het feesten op een warme locatie, met een warme maaltijd in een warme sfeer. Zo zijn we dicht bij de daklozen kunnen komen en groeide de interactie. We kregen ook voeling met initiatieven als Douche Flux, waar we gingen rekruteren. Bij Doucheflux krijgen daklozen de kans om zich te wassen en hun kledij terug op orde te krijgen. We hadden ook contact met het nachtopvanginitiatief ‘Pierre d’Angle’ in de Marollen, waar we extra klaargemaakt eten kunnen afleveren na elke warme maaltijd. Zo krijgen 40 tot 50 extra daklozen de kans om ook mee te genieten van Abu Cooking gedurende een of twee dagen.”
Marc: “Het is moeilijk voor ons om ons te kunnen inleven in de situatie van mensen zonder thuis, bijvoorbeeld op het vlak van communicatie. Ze zijn soms onbereikbaar: hun belkrediet is op, iemand heeft hun gsm gestolen, ze slapen dikwijls op andere plaatsen wanneer hun eigen slaapplaats al bezet is. Dakloze vrouwen slapen dikwijls overdag omdat ze ’s nachts schrik hebben om verkracht te worden of omdat ze geweld vrezen van hun voormalige partner. Voor ons levert dat de moeilijkheid op dat we niet altijd dezelfde mensen kunnen uitnodigen.”
Hoe reageren de daklozenwerkingen?
Mijean: “Ze zijn heel tevreden en vroegen ons dit meermaals te doen, vooral in de winter. Dat deden we ook, tot corona kwam en mensen niet meer mochten samenkomen in keukens of zalen. Sommige organisaties, zoals Cosmos vzw, deelden in die periode maaltijden rond. Daar hielpen wij aan mee.”
Wat betekent het voor jullie kwb-groep?
Marc: “Deze actie zorgt ervoor dat we een hechte groep zijn van mensen met sociale interesses. Het wordt een kans om armoede te thematiseren bij andere kwb-afdelingen, die mee solidair willen zijn. We slagen erin het beeld over daklozen te veranderen. De vooroordelen dat daklozen en buitenlanders dieven zouden zijn verdwijnen door samen te werken. Zo wordt ons initiatief niet alleen samen eten, maar ontstaat ook ontmoeting en begrip voor elkaars situatie.
Veel mensen voelen zich eenzaam. Praten helpt hen om zich minder alleen te voelen en psychische problemen te verminderen. Mensen voelen zich beter als ze naar ons initiatief komen.”
Hoe gaan jullie in de toekomst verder met Cooking with Abu?
Meijan: “We zoeken versterking om het te organiseren. Er staan nog wel een aantal financiële pistes open, maar zo’n eenmalige actie vraagt vier à vijf dagen intensief werken. Al hebben we het er wel voor over, want in de actie zelf zit het waardevolle.”
Tekst: Pol Arnauts