“We Are All Ears wil ons laten luisteren naar elkaar “
Op de luisterbank met Evy
Als je straks een luisterbank in je dorp ziet opduiken en je hebt even tijd, zet er je gerust op. Wie weet zit er even later iemand naast je die je nog niet kent en ontrafelt zich een boeiend gesprek. Het is een van de ideetjes van We Are All Ears, het initiatief waarmee Evy Gruyaert ons weer echt wil laten luisteren naar elkaar. “We leven in een praatcultuur en luisteren is zeldzaam geworden.”
Tekst: Bart Claes Foto’s: Stefanie Faveere
Evy Gruyaert leerde ons massaal lopen met Start2Run, en nu wil ze ons allemaal laten luisteren naar elkaar. Dat doet ze zelf al in de VRT-podcast ‘Alles goed?’, waar ze heeft gemerkt hoe heilzaam luisteren kan zijn. “Wie maakt vandaag nog tijd om echt te luisteren?”, vraagt ze. “Vaak gaat het niet verder dan een: ‘Alles goed?’ of een ‘Çava?’, met een nietszeggend antwoord. Dat hoeft niet te verbazen, want met de snelheid waarop de dingen op ons afkomen, is het moeilijk om tijd en ruimte te maken. Maar ik voel aan de gesprekken die ik heb met mensen in mijn podcast dat er nood is aan een luisterend oor. Gehoord worden is een menselijke basisbehoefte, net als eten en drinken.”
Ruis op de lijn
Raak: Maar waarom trek je op missie met We Are All Ears?
Evy: “Ik ben al heel lang aan het werk in de media en doe leuke dingen om mensen te entertainen, maar ik wil dat podium nu gebruiken om vanuit mijn hart iets wezenlijks te kunnen doen. Een beetje zoals Start2Run maar dan eerder Start2Listen. Ik wil met de vzw We Are All Ears op een motiverende, inspirerende, enthousiaste manier de deugden van het luisteren terug gekend maken. De verbinding tussen mensen in onze maatschappij is verbroken, er zit ruis op de lijn. Hoogtechnologische ontwikkelingen maken communicatie gemakkelijk, maar toch zijn we minder echt met elkaar verbonden. Jammer, want luisteren kan zoveel deugd doen, ook al zijn niet alle verhalen positief. Want we hebben allemaal onze brugjes die we over moeten, en we zijn daarin niet zo verschillend van elkaar als we denken. Daarover praten helpt veel meer dan erover te posten op Instagram, want dat weerspiegelt de realiteit niet.”
Raak: Is ook de media schuldig? Er worden veel meningen geopperd, maar wordt er ook echt geluisterd?
Evy: “Er worden vaak ronkende meningen tegen elkaar uitgespeeld, dat klopt. Een talkshow is zelden een luistershow. De programmamakers weten welke uitspraken ze willen ontlokken en plaatsen dan de ene quote tegenover een andere, om voor vuurwerk te zorgen. De focus ligt helemaal niet op luisteren, op openstaan voor andere meningen, maar wel op polariseren, want dat is spannend en sensationeel. Dat maakt dat we zelf ook denken dat we voor iets moeten staan en dat we onze mening heel duidelijk en luid moeten laten horen. Meningen zijn waarheden geworden, terwijl er nooit één waarheid is.
En tussen al dat geroep van onze praatcultuur in verliezen mensen zich. De cijfers over depressies, burn-out, bore-out, mentale problemen en eenzaamheid liegen er niet om. Het zijn echt niet alleen senioren die zich eenzaam voelen. Ook jongeren en alles daartussenin. Vroeger hadden we een stam waar we op konden terugvallen. Iedereen hielp elkaar. Vandaag heerst het gevoel dat we er alleen voor staan of dat we moeten bewijzen dat we het alleen ook wel kunnen. Zo creëer je het beeld dat alles maakbaar is en als iets mislukt het je eigen schuld is.”
Brieven schrijven
Raak: Wanneer zijn we het luisteren verleerd? Sinds we allemaal gekluisterd zijn aan ons schermpje?
Evy: “Vroeger hadden we dus die tribe, dat netwerk, later het ‘dorp’ om op terug te vallen. Je woonde bij je familie, had dus hulp in de buurt én er was ook nog meer tijd. Maar de wereld is alsmaar sneller gaan draaien. Ik heb de tijd van de vaste telefoon nog gekend. Als mijn lief belde, moest ik in een hoekje van de woonkamer heel stilletjes praten in de hoop dat mijn ouders er niet te veel van zouden opvangen. En als ik meer wou vertellen, moest ik een brief schrijven die pas dagen later zou toekomen. We waren toen niet continu bereikbaar. De stroom aan informatie die ons vandaag bereikt, stopt nooit. De avond is mijn favoriete moment van de dag, als die stroom een beetje opdroogt. Het lijkt dat de wereld dan een beetje minder snel draait en er dan wel weer tijd is voor de dingen die er eigenlijk toe doen. Samen zijn, bijpraten, een vriendin opbellen …”
Raak: Waar eindigt luisteren voor jou? Niet elke mening is even waardevol, toch?
Evy: “Socrates heeft het mooi verwoord toen hij stelde dat hij de ander zag als een slijpsteen voor zijn eigen kennis. Te vaak luisteren we vooral naar inzichten die onze eigen ideeën versterken. Luisteren naar een andere visie dan de jouwe doet je de dingen misschien op een andere manier zien. Zo construeer je positieve, nieuwe kennis. Dat kan je niet als je er alleen over debatteert in je eigen hoofd.”
Maïzena
Raak: Hoe wil je ons allemaal wat vaker naar elkaar laten luisteren?
Evy: “Door van We Are All Ears een hele beweging te maken. Met één luisterbank in een stad krijg je mensen niet gemotiveerd, maar wat als elk dorp een luisterbank heeft? We proberen er zelfs een televisierubriek van te maken, zodat het voor iedereen duidelijk is hoe je die bank kan gebruiken. Je zet je niet op een lege luisterbank om je verhaal te vertellen. Nee, het werkt omgekeerd: als je plaatsneemt op de bank, zeg je: ik heb tijd en goesting om te luisteren. Dus als iemand iets wil vertellen, be my guest!
We hebben nog andere tools, zoals de babbelbal. Een eenvoudig balletje dat de spreker het recht geeft om gehoord te worden terwijl de anderen luisteren. Het is gebaseerd op het principe van de ‘talking stick’, vaak gebruikt in de psychologie. Ik heb het zelf met mijn kindjes uitgeprobeerd. Ze zijn zeven en elf jaar. Ze vinden het super vrijuit te mogen vertellen terwijl hun ouders moeten luisteren, zolang ze de bal hebben. Ik ben ook een boek aan het schrijven over de deugden van luisteren en werk aan een podcast waarin ik mensen uit de meest uiteenlopende sectoren en omgevingen ga ‘beluisteren’. Heel boeiend.”
Raak: Jij en je team doen dat niet alleen, nogal wat bekende koppen engageerden zich ook al.
Evy: “Het is mooi om te zien dat bekende mensen als Xavier Taveirne, William Boeva, Wouter Torfs, Hakim Chatar en Joris Hessels zich achter het initiatief scharen. Hoe meer mensen, hoe groter de impact. Maar laten we eerlijk zijn, we hebben het warm water niet uitgevonden. Er zijn zoveel organisaties in Vlaanderen die zich inzetten voor meer verbinding. Zoals kwb, waar we ook heel graag mee samenwerken. Ik hou ervan de maïzena te zijn die de boel samenbrengt en samenhoudt, en voor een podium zorgt. Wat organisaties als kwb doen is zo heel erg nodig in de samenleving, maar het is niet erg sexy en dus krijgt het weinig aandacht in de media. Daar kan We Are All Ears bij helpen.”
Dopamineshot
Raak: Hoe kan je van mensen betere luisteraars maken? Kan je jezelf trainen? Heb je tips?
Evy: “Zeker. Een eerste belangrijke tip: wees jezelf ervan bewust dat je misschien niet zo’n goede luisteraar bent. Ik heb zelf een klein onderzoek gedaan en daaruit bleek dat 86 procent van de mensen vinden dat ze goede luisteraars zijn. Maar is dat echt zo? Als we luisteren naar iemand z’n verhaal, zoeken we meteen naar oplossingen. Maar de persoon die het verhaal vertelt, vraagt dat helemaal niet. Die wil vaak gewoon alleen z’n ei kwijt. Het is dan voldoende om actief te luisteren. Laat gerust al eens een stilte vallen, dat geeft de ander tijd en ruimte om dieper in zijn verhaal te komen. Of stel een korte vraag, zoals ‘hoezo?’ of ‘en toen?’. Een andere reflex is dat we het gesprek kapen: we beginnen over onszelf. Dat is ook een lichamelijk iets, want als een gesprek over jou gaat, krijg je een dopamineshot. Het geeft een goed gevoel, we doen dat graag. Probeer jezelf daar eens op te betrappen, en laat de zoektocht naar oplossingen of het betrekken van het verhaal op jezelf gewoon los. Lukt je dat?”
Meer weten over We Are Alle Ears? Wil je meewerken als vrijwilliger of heb je zelf een verhaal over hoe luisteren voor jou een verschil maakte? Surf naar www.weareallears.be.