Een primeur dit jaar: de Driekoningentocht, in januari 2023, krijgt een paralleltocht in Antwerpen met hetzelfde thema ‘De lange weg naar een betere toekomst’. In december ben je er van harte welkom voor een kersttocht, die wordt georganiseerd in samenwerking met Tochten van Hoop Antwerpen, dat zijn thuishaven heeft bij De Loodsen vzw. Raak ging er op bezoek en sprak met coördinatrice Annemie Luyten.

“De Loodsen ontstonden in 1993, toen Antwerpen culturele hoofdstad van Europa was”, vertelt Annemie. “De insteek: wat kon er rond armoede en de multiculturele samenleving gedaan worden samen met
priesters, pastoraal werkers en maatschappelijke en christelijke organisaties vanuit de kerk? Bovendien verloren Broederlijk Delen en Welzijnszorg in de stad hun aansluiting met de bevolking. Dus werd vzw De Loodsen opgericht. De loodsen als een haven, de loodsen van vrijwillig werken aan noden, loodsen als
plaatsen om te experimenteren. De eerste vrijwilligers waren ontwikkelingswerkers uit Congo en Rwanda, die ginder weggingen door de oorlog ter plaatse.”

Harmattan

Belangrijk in de werking is de Nederlandse les, ‘Harmattan’ genoemd, naar een sterke Oost-Afrikaanse wind. “Het belang van de Nederlandse taal is eenvoudig”, zegt Annemie. “Enkele woorden Nederlands maakt je al iemand en verbind je met mensen, over de talen heen.” De lessen worden gegeven door vrijwilligers, net zoals bijna heel De Loodsen draait op vrijwillige krachten, al is er sinds 1 september opnieuw één voltijdse werknemer. Een bewuste keuze, want De Loodsen worden niet gesubsidieerd. “Geen subsidies laten toe om vrij te kunnen handelen én om een signaal te kunnen geven aan de overheid om iets aan de problemen te doen.” De vrijwilligers doen heel wat: papieren voor een wettig verblijf worden in orde gebracht, contacten gelegd om kinderen naar het onderwijs te leiden, mensen wegwijs gemaakt in Antwerpen … Spijtig genoeg zorgde corona echter ook bij De Loodsen voor een
daling van vrijwilligers; de vraag naar hulp en bijstand is vandaag groter dan het aantal vrijwilligers kan bieden.

Sociale kaart

Een ander belangrijk aspect had te maken met voedsel. Via de Voedselbank werd overschot van boter en melk via het fort tot bij de mensen gebracht. Met Platform Noodhulp Onder Protest verenigt De Loodsen sinds 1997 de voedsel bedelende organisaties in en rond Antwerpen, inmiddels meer dan 20. “Deze verenigingen verzorgen materiële hulp en onthaal voor kwetsbare groepen in onze samenleving, en zorgen ervoor dat toch enkele basisbehoeften kunnen ingevuld worden. Een handleiding helpt vrijwilligers om de mensen toe te leiden naar de hulp waar ze nood aan hebben. Deze opgemaakte sociale kaart wordt stelselmatig geüpdatet.”

De Overstap en De Overzet

En dan is er nog de derde pijler: vrouwen zonder papieren of huisvesting die met een medisch probleem te kampen hebben. “We hebben twee huizen”, legt Annemie uit. “Eentje van de European University, met zes kamers. Al twaalf jaar lang zijn deze kamers constant bezet, vooral door Afrikaanse vrouwen. Ze zijn hier meestal terechtgekomen met de belofte van een toekomst hier of om iets te kunnen doen voor hun familie. De vrouwen worden bij ons tijdelijk geholpen en begeleid met een kamer, wat ademruimte, hulp bij procedures en juridische begeleiding.” Sinds vijf jaar is er een tweede woning. Op dit moment worden in de twee huizen, De Overstap en De Overzet, samen 13 vrouwen
en 10 kinderen opgevangen. “Op een waardige manier en met de
bedoeling om meer zelfstandigheid te verwerven, om een positieve evolutie te kunnen ervaren”, vertelt Annemie. “Korte verblijven met bijvoorbeeld pasgeborenen worden soms langere verblijven met grotere noden zoals tandhulp, logopedie of hulp van een pro deo-advocaat. Het gaat dan om mensen die voor niks van de bestaande hulp in aanmerking komen.”

Blijven geloven

“De geboden vriendschap in De Loodsen en de hulp zorgt ervoor dat kanslozen een opleiding, job … kunnen hebben”, zegt Annemie. “Al is dit soms pas na vele jaren, want alles is ingewikkeld en corona heeft dit allemaal nog moeilijker gemaakt. Een voorbeeld: wanneer je geen belwaarde hebt op je telefoon is het echt moeilijk om waar dan ook een afspraak te maken.” Wat maakt Annemie tevreden? “Veel voldoening is er als het lukt en als mensen hun volle verantwoordelijkheid kunnen nemen in onze maatschappij, bijvoorbeeld door middel van een job. Je moet er ook in blijven geloven dat dossiers in orde kunnen komen, al is het na 12 of na 17 jaar.”

Kwb’ers welkom

Naar kwb-leden doet Annemie graag een warme oproep. “Elke kwb’er die graag anderstaligen de eerste stappen in de Nederlandse taal wil leren zetten is meer dan welkom. Door deze contacten geef je kansen aan mensen. Maar ook wie hulp wil bieden bij bijvoorbeeld het klussen in onze huizen is meer dan welkom. Je inzet kan op je eigen maat bepaald worden.”

Verzamelplaats van engagement

“De uitdaging is het opnemen voor de mensen die uit de boot vallen, want iedereen heeft rechten. We kunnen meer doen. De Loodsen wil elk mens de kans geven menswaardig te leven. Want wat is anders de oorsprong van ons menszijn?” “Samengevat”, besluit Annemie, “is De Loodsen een verzamelplaats van ongelooflijk veel engagement en van gedreven vrijwilligers die nooit opgeven omdat iedereen het recht heeft om menswaardig te kunnen leven, omdat iedereen het recht heeft om gelukkig en gezond door het leven te kunnen gaan.” Graag wil kwb nu al De Loodsen vzw feliciteren met zijn 30-jarig bestaan in 2023.